نقش جنوب شرق ایران در ظهور نسل جدید فولاد
سواحل مکران در جنوب شرقی ایران، با ویژگی‌های جغرافیایی و اقتصادی خاص خود، به عنوان یک منطقه استراتژیک و با پتانسیل بالا برای توسعه صنایع سنگین، از جمله صنعت فولاد، مطرح است. توسعه فولادسازی در این منطقه می‌تواند نقش مهمی در ایجاد زیرساخت‌های صنعتی، رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی و تقویت توان صادراتی کشور ایفا کند.
سواحل مکران از طولانی‌ترین سواحل ایران در امتداد دریای عمان و خلیج‌فارس برخوردار است. این موقعیت جغرافیایی، امکان دسترسی به مسیرهای تجاری بین‌المللی، به‌ویژه از طریق بندر چابهار، یکی از بنادر استراتژیک کشور، را فراهم می‌آورد. همچنین، در این منطقه منابع طبیعی غنی از جمله گاز طبیعی وجود دارد که می‌تواند به تأمین انرژی مورد نیاز برای صنعت فولاد کمک کند. همچنین، در صورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر انرژی خورشیدی و بادی، این منطقه می‌تواند به عنوان یک هاب انرژی برای صنایع سنگین و انرژی‌بر مانند فولادسازی محسوب شود.
بندر چابهار به عنوان یکی از بنادر آزاد تجاری ایران، موقعیت مناسبی برای صادرات فولاد تولیدی به بازارهای جهانی فراهم می‌کند. این بندر به دلیل نزدیکی به کشورهایی مانند هند، پاکستان، و کشورهای جنوب شرق آسیا می‌تواند به عنوان دروازه صادراتی فولاد ایران به این بازارها عمل کند.
توسعه صنایع فولاد در سواحل مکران می‌تواند به ایجاد اشتغال در این منطقه کمک کند، که به‌ویژه برای جوانان و افراد بومی منطقه اهمیت زیادی دارد. این امر همچنین می‌تواند باعث افزایش درآمدهای محلی، بهبود زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در این منطقه شود.
صنعت فولاد از صنایع مهم برای توسعه زیرساخت‌ها و صنعتی شدن کشور است. با توجه به برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی، توسعه فولادسازی در سواحل مکران می‌تواند در راستای اهداف چشم‌انداز کشور، از جمله افزایش تولید فولاد و دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در سال، قرار گیرد.
توسعه مکران به چه نیاز دارد؟
یکی از چالش‌های اصلی در این منطقه، کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی است. به‌طور خاص، اگرچه بندر چابهار در حال توسعه است، اما هنوز نیاز به بهبود و توسعه بیشتر در زمینه‌های جاده‌ای، ریلی و بندری برای تسهیل صادرات فولاد و تأمین مواد اولیه دارد.
صنعت فولادسازی نیاز به سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زمینه‌های مختلف از جمله تأسیسات تولید، تجهیزات و فناوری‌های نوین دارد. برای جلب سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی، باید برنامه‌های مناسبی برای تضمین بازده سرمایه‌گذاری و حمایت از سرمایه‌گذاران تدوین شود.
برای توسعه پایدار فولادسازی در سواحل مکران، لازم است که تکنولوژی‌های نوین و سازگار با محیط‌زیست مانند استفاده از هیدروژن به‌عنوان سوخت جایگزین و به‌کارگیری فناوری‌های کم‌کربن برای تولید فولاد، مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به اینکه کشورهای مختلف در منطقه مانند هند، چین، و برخی کشورهای خلیج‌فارس به دنبال گسترش صنایع فولادی خود هستند، رقابت در بازارهای جهانی فولاد بالا است. بنابراین، ایران باید به دنبال نوآوری و بهبود کیفیت تولیدات خود باشد تا در این رقابت بتواند سهم مناسبی از بازارهای جهانی را به دست آورد.
راه حل هایی برای تقویت مکران
برای تضمین موفقیت این پروژه‌ها، باید زیرساخت‌های حمل‌ونقل (جاده‌ای، ریلی، دریایی) و انرژی به‌طور جدی تقویت شوند. به‌ویژه، توجه به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی بادی و خورشیدی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش پایداری پروژه‌ها کمک کند.
برای جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان، باید سیاست‌های مشوقی مانند معافیت‌های مالیاتی، تسهیلات بانکی، و کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری در این منطقه در نظر گرفته شود. همچنین، مشارکت‌های بین‌المللی و همکاری با کشورهای توسعه‌یافته می‌تواند به انتقال فناوری و بهبود فرآیندهای تولید فولاد در این منطقه کمک کند.
با توجه به اهمیت مسائل زیست‌محیطی و روند جهانی کاهش کربن، ایران باید به سمت توسعه فناوری‌های سبز در صنعت فولاد حرکت کند. استفاده از هیدروژن به‌عنوان منبع انرژی در تولید فولاد، توسعه فرآیندهای کم‌کربن و استفاده بهینه از مواد اولیه می‌تواند به ایجاد صنعتی پایدار و رقابتی کمک کند.
برای بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های سواحل مکران، باید آموزش‌های فنی و حرفه‌ای برای نیروهای انسانی در این منطقه فراهم شود. این آموزش‌ها می‌تواند شامل مهارت‌های فنی در زمینه‌های فولادسازی، مدیریت منابع، و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین باشد.
یادداشتی از سبحان میرزایی سردبیر معدن۲۴
